Botsende Culturen – het menselijke bewaren in onmenselijke situaties

Op donderdag 17 november 2022 vond de  Multatuli-lezing plaats in de Grote Kerk van Breda. Tijdens deze vijfentwintigste editie spraken Gert Oostindie, Mart de Kruif en Chris De Stoop over het thema Botsende culturen – het menselijke bewaren in onmenselijke situaties.

Sprekers
In februari van dit jaar verscheen Over de grens. Nederlands extreem geweld in de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog, 1945-1949, de langverwachte uitkomst van een groot onderzoek naar Nederlands laatste koloniale oorlog. Gert Oostindie, emeritus hoogleraar koloniale en postkoloniale geschiedenis en tot voor kort directeur van het KITLV, een van de drie betrokken onderzoeksinstituten, besprak het belang van het onderzoek, de conclusies en de reacties, en bracht deze in verband met Multatuli’s denken en met bredere vragen over kolonialisme, racisme en nationale identiteit. Lees hier zijn lezing terug.

Carel Banse (o.a. stichting Arjati) sprak met Frénk van der Linden over zijn eigen ervaringen en de noodzaak van verhalen doorgeven. Bekijk het interview nog eens hier terug

In februari begon de Russische invasie van Oekraïne. De invasie veroorzaakte Europa’s grootste vluchtelingencrisis sinds de Tweede Wereldoorlog en tevens wereldwijde voedseltekorten. Elke oorlog is lelijk, maar toch zegt de krijgsmacht dat ze er alles aan doet om het menselijke te bewaren in situaties als onmenselijk ervaren worden. Oud-commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif gaf duiding. Lees hier zijn lezing terug.

Chris De Stoop is auteur van fictie en non-fictie. Zijn werk werd in vele landen vertaald en bekroond met literaire en journalistieke prijzen. Zijn werk heeft veel te maken met menselijkheid en ontmenselijking, zijn boeken spreken voor de mensen aan wie onrecht ten deel valt. Toen hij vorig jaar de Oeuvreprijs voor onderzoeksjournalistiek kreeg, zei de jury dat De Stoop met zijn oeuvre “het publiek geschokt, wetten veranderd, parlementaire agenda’s bepaald en een vorst tot tranen toe bewogen. En belangrijker: ze hebben de mensen die vermalen worden door de powers that be hun eigen verhaal, hun eigen waardigheid en hun eigen rechten teruggegeven.” Zijn indrukwekkende pleidooi voor meer empathie nam De Stoop de bezoekers mee naar het slot van de lezing. Bekijk zijn lezing hier terug.

Multatuli voor jongeren
Rond iedere lezing worden ook activiteiten georganiseerd om jongeren met het werk en gedachtegoed van Multatuli in contact te brengen. Met deze activiteiten, in het middelbaar onderwijs en hoger onderwijs, wordt getracht te leren van verhalen over hoe onrecht omgebogen kan worden, hoe vrede veroverd moet worden en hoe fundamentele mensenrechten en wederzijdse waardigheid tegelijk vanzelfsprekend en broos kunnen zijn.

Leerlingen van het Newman College volgden in dat licht het talenontwikkelingsproject Buiten Zinnen, waarin burgerschap werd gecombineerd met creative writing en leesbevordering. Tijdens de lezing presenteerden Aya Ballaj, Khaled Allou en Yentl Verschuren wat voor hun de kracht van woorden betekent.

Tijdens de lezing werd ook bekend gemaakt dat Emma Braasch de Multatuli Studentenprijs 2022 wint. Haar scriptie Effects of neo-coloniasm on community-based tourism development and community participation of the Maasai community in Kenya was volgens de jury ‘Multatuli in optima forma’.